بررسی تطبیقی روایت در نمایشنامه های لیلی و مجنون پری صابری و مجنون لیلی احمد شوقی

روایت شناسی که یکی از نظریه های پرکاربرد در پژوهش های ادبی معاصر به شمار می رود با نمایشنامه به عنوان یکی از ژانرهای سه گانه ی ارسطویی ادبیّات پیوند نزدیکی دارد و از میان متون ادبی کلاسیک، ظرفیّت نمایشی قابل ملاحظه ی لیلی و مجنون، باعث جلب نظر نمایشنامه نویسان شده است. این پژوهش به تحلیل و تطبیق روایت در دو نمایشنامه ی لیلی و مجنون پری صابری در ادبیّات فارسی و مجنون لیلی احمد شوقی در ادبیّات عربی می پردازد. به این منظور، نگارنده از میان عناصر متنوّع مطرح در روایت شناسی، چهار الگوی ترامتنیّت، زمان، کنش و کانونی سازی را که در بررسی متون نمایشی نیز مورد توجّه متخصّصان تئاتر قرار می گیرند، برگزیده و افزون بر آن در کنار زمان به شیوه ی برش نمایشنامه و در دل کانونی سازی به مسأله ی راوی نیز اشاره کرده است. در جستار حاضر، پس از تحلیل مبانی نظری تحقیق در فصل اوّل، در فصل دوم مسیر پیموده شده ی نمایشنامه نویسی فارسی و عربی و کارنامه ی نمایشی پری صابری و احمد شوقی بررسی شده و در فصل سوم با بررسی روایت شناسانه ی نمایشنامه های لیلی و مجنون و مجنون لیلی، اختلاف این دو اثر در چهار عنصر اساسی ساختار روایت برجسته شده و سرانجام در تحلیل نتیجه ی تحقیق، تفاوت های روایی قابل ملاحظه ای که میان آثار مذکور وجود دارد، با تفاوت فرهنگ و ادبیّات فارسی و عربی، تفاوت اصول نمایشنامه نویسی در این دو زبان، جنسیّت نویسندگان و بیش از همه ایدئولوژی و هدف نهایی آنان از نگارش نمایشنامه براساس داستان عاشقانه ی لیلی و مجنون مرتبط دانسته شده است.